Nallıhan İpek İğne Oyaları
Ankara'nın ilçelerinden Nallıhan'ın özgün el sanatları arasında yer alan ve sabır gerektiren bu el sanatı, bir giyim kuşam süsleme elemanı olmanın ötesinde, kendi içinde derin anlamlarla yüklüdür. Bu anlamlar özgün bir dille ifade edilir. İğne oyası, Anadolu kadınının kendini ifade etme, duygu ve düşüncelerini aktarma biçimlerinden biridir. Dimağmdakileri sözlerle iletmektense, sevinçlerini, acılarını, kırgınlıklarını, umutlarını anlatmanın farklı yollarını el sanatlarıyla bulmuş, kimi zaman espri dolu kimi zaman kinayeli mesajlardan oluşan görsel bir dil oluşturmuştur.İğne oyalarında ümit, sevgi, acı, pişmanlık, öfke, düş kırıklığı, mutluluk, coşku gibi duygular ve toplumsal olaylarla ilgili duygu ve düşünceler renkler ve şekillerle anlatılır.
Oyaların Dili
Oyalar; papatya, çapkın bıyığı, mısır, kaba papatya, gönül kurdu, meşe yaprağı, sümbül, çıkrık, kelebek, badem, balık kılçığı, muz, takkeli tavuk, hanım penceresi, küpe, karga ağzı, kabak çiçeği, gaga, saray süpürgesi, kahve çıtlağı, kozalak, limon, söğüt yaprağı, hıdır (ıtır) yaprağı, leylak, uyku çiçeği, çiğdem, ceylân tırnağı, altın kadeh çiçeği, kınalı parmak, kiraz, yıldız, hercai menekşe, kuru karanfil, sepet, iğde çiçeği gibi isimler alırlar. Her motifin kendi hikayesi vardır.
Oyaların dilini anlamak için özellikle nişan ve düğün bohçalarında hediye olarak kullanılan iğne oyalı yemenilerin desenlerine dikkat edilir. Bu bohçalarda yatan gizli mesajların bir kısmı şöyledir:
Üzüm Oya: Ömür boyu tatlılığı simgeler. Özellikle kayınvalide bohçasına konulur.
Sarmaşık Oya: Gelinin kayınvalidesine duyduğu sevgi ve muhabbeti simgeler.
Biber Oya: Gelin bohçasında özellikle kullanılmaz çünkü tatsızlığı ve acıyı simgeler. Yaşamından memnun olmayan gelinler durumlarını ailelerine biber oyası yaparak anlatırlar.
Kaynana Dili: Gelin - kayınvalide geçimsizliğini ifade ettiği için düğün bohçasına konulmaz.
Genevir Oya: Oğullarını evlendiren anneler, ağırbaşlılığı simgelediği ve iki renkle yapıldığı için, duruma göre hareket edeceklerini belirtmek üzere kullanırlar.
Elma Çiçeği: Baharı ifade eder. Sevinç ve müjde anlamlarıyla yüklüdür. Kayınvalide, görümce ve elti gibi yakın akrabalara hediye edilir. Bebek bekleyen yeni gelinler müjdeyi çevrelerine elma çiçeği oyası işleyerek verirler.
Asker Oya: Eşleri ya da çocukları askerde olan hanımlar kullanır. Böylece çevredekiler eşi askerde olan genç gelinlere daha bir özen ve saygı gösterirler.
Karanfil Oya: Güzellik, hoşluk, memnuniyet ifade eder. Gelin bohçasında kullanıldığı gibi, çok sevilen dostlara hediye edilir. Evlenecek gençlere çeyizlik hediye yapılacaksa özellikle tercih edilir.
Portakal Oya: Eskiden kıl kök üzerine yapılan birkaç özel, oyadan birisidir. Özellikle çeyizlik olarak hazırlanır. İpek eşarp üzerine dikilir.
Gül Oya: Sonsuz sevgiyi ve mutluluğu anlatır.
Kızılcık Oya: Hayatından memnun görünen ancak derdini ifade edemeyen kadınların "Kan kustum kızılcık şerbeti içtim" cümlesine görsel tercüman olur.
Oyaların yanında renklerin de dili vardır, örneğin, san renkli yemeniler yeni doğan bebeklerin üstüne örtülür. Çünkü sarılığa engel olduğuna, var olan hastalığın da geçeceğine inanılır, Mavi renkli yemenilerin ise nazardan koruduğuna inanılır.
İğne Oyası Yapımında Kullanılan Araç ve Gereçler
Anadolu'ya özgü geleneksel el sanatları arasında önemli bir yeri olan "îpek îğne Oyaları", pahalı araç - gereç gerektirmeden uygulanabilirlikleri sayesinde ülkenin birçok yöresinin gelenek ve göreneğine damgasını vurmuştur.
Nallıhan iğne oyalan, tığ ve firkete (çatal) bir "kök" (oyanın üzerinde işlendiği iplik zincir) üzerine çeşitli motifler yerleştirilerek yapılan oyalardır. Kullanılan araçlar ipek iplik, dikiş iğnesi ve nakış makasıdır.
kaynak:nallıhan belediyesi
Ankara'nın ilçelerinden Nallıhan'ın özgün el sanatları arasında yer alan ve sabır gerektiren bu el sanatı, bir giyim kuşam süsleme elemanı olmanın ötesinde, kendi içinde derin anlamlarla yüklüdür. Bu anlamlar özgün bir dille ifade edilir. İğne oyası, Anadolu kadınının kendini ifade etme, duygu ve düşüncelerini aktarma biçimlerinden biridir. Dimağmdakileri sözlerle iletmektense, sevinçlerini, acılarını, kırgınlıklarını, umutlarını anlatmanın farklı yollarını el sanatlarıyla bulmuş, kimi zaman espri dolu kimi zaman kinayeli mesajlardan oluşan görsel bir dil oluşturmuştur.İğne oyalarında ümit, sevgi, acı, pişmanlık, öfke, düş kırıklığı, mutluluk, coşku gibi duygular ve toplumsal olaylarla ilgili duygu ve düşünceler renkler ve şekillerle anlatılır.
Oyaların Dili
Oyalar; papatya, çapkın bıyığı, mısır, kaba papatya, gönül kurdu, meşe yaprağı, sümbül, çıkrık, kelebek, badem, balık kılçığı, muz, takkeli tavuk, hanım penceresi, küpe, karga ağzı, kabak çiçeği, gaga, saray süpürgesi, kahve çıtlağı, kozalak, limon, söğüt yaprağı, hıdır (ıtır) yaprağı, leylak, uyku çiçeği, çiğdem, ceylân tırnağı, altın kadeh çiçeği, kınalı parmak, kiraz, yıldız, hercai menekşe, kuru karanfil, sepet, iğde çiçeği gibi isimler alırlar. Her motifin kendi hikayesi vardır.
Oyaların dilini anlamak için özellikle nişan ve düğün bohçalarında hediye olarak kullanılan iğne oyalı yemenilerin desenlerine dikkat edilir. Bu bohçalarda yatan gizli mesajların bir kısmı şöyledir:
Üzüm Oya: Ömür boyu tatlılığı simgeler. Özellikle kayınvalide bohçasına konulur.
Sarmaşık Oya: Gelinin kayınvalidesine duyduğu sevgi ve muhabbeti simgeler.
Biber Oya: Gelin bohçasında özellikle kullanılmaz çünkü tatsızlığı ve acıyı simgeler. Yaşamından memnun olmayan gelinler durumlarını ailelerine biber oyası yaparak anlatırlar.
Kaynana Dili: Gelin - kayınvalide geçimsizliğini ifade ettiği için düğün bohçasına konulmaz.
Genevir Oya: Oğullarını evlendiren anneler, ağırbaşlılığı simgelediği ve iki renkle yapıldığı için, duruma göre hareket edeceklerini belirtmek üzere kullanırlar.
Elma Çiçeği: Baharı ifade eder. Sevinç ve müjde anlamlarıyla yüklüdür. Kayınvalide, görümce ve elti gibi yakın akrabalara hediye edilir. Bebek bekleyen yeni gelinler müjdeyi çevrelerine elma çiçeği oyası işleyerek verirler.
Asker Oya: Eşleri ya da çocukları askerde olan hanımlar kullanır. Böylece çevredekiler eşi askerde olan genç gelinlere daha bir özen ve saygı gösterirler.
Karanfil Oya: Güzellik, hoşluk, memnuniyet ifade eder. Gelin bohçasında kullanıldığı gibi, çok sevilen dostlara hediye edilir. Evlenecek gençlere çeyizlik hediye yapılacaksa özellikle tercih edilir.
Portakal Oya: Eskiden kıl kök üzerine yapılan birkaç özel, oyadan birisidir. Özellikle çeyizlik olarak hazırlanır. İpek eşarp üzerine dikilir.
Gül Oya: Sonsuz sevgiyi ve mutluluğu anlatır.
Kızılcık Oya: Hayatından memnun görünen ancak derdini ifade edemeyen kadınların "Kan kustum kızılcık şerbeti içtim" cümlesine görsel tercüman olur.
Oyaların yanında renklerin de dili vardır, örneğin, san renkli yemeniler yeni doğan bebeklerin üstüne örtülür. Çünkü sarılığa engel olduğuna, var olan hastalığın da geçeceğine inanılır, Mavi renkli yemenilerin ise nazardan koruduğuna inanılır.
İğne Oyası Yapımında Kullanılan Araç ve Gereçler
Anadolu'ya özgü geleneksel el sanatları arasında önemli bir yeri olan "îpek îğne Oyaları", pahalı araç - gereç gerektirmeden uygulanabilirlikleri sayesinde ülkenin birçok yöresinin gelenek ve göreneğine damgasını vurmuştur.
Nallıhan iğne oyalan, tığ ve firkete (çatal) bir "kök" (oyanın üzerinde işlendiği iplik zincir) üzerine çeşitli motifler yerleştirilerek yapılan oyalardır. Kullanılan araçlar ipek iplik, dikiş iğnesi ve nakış makasıdır.
kaynak:nallıhan belediyesi
resimler:http://igneoyalari.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder